Factsheets
Waar gaat het om in deze wet?
De wet maakt het gemakkelijker om zonder een gedwongen opname een vorm van verplichte zorg te bieden. Door middel van een op de patiënt toegesneden zorgmachtiging moet maatwerk kunnen worden geboden. De patiënt zelf en zijn directe omgeving worden meer betrokken bij de voorbereiding en uitvoering van verplichte ggz. De inzet van naasten is ook bedoeld om dwangzorg zoveel mogelijk te voorkomen en te beperken. De wet zegt dit aldus:
Bij de voorbereiding, de uitvoering, de wijziging en de beëindiging van een crisismaatregel, machtiging tot voortzetting van de crisismaatregel of zorgmachtiging worden de familie, de directe naasten van betrokkene en de huisarts zoveel mogelijk betrokken.
Instellingen moeten naasten wijzen op familievertrouwenspersoon
Naasten zullen actief worden betrokken bij elk belangrijk beslissingsmoment in het proces van verplichte zorg: in de voorbereiding, uitvoering en afronding. Daarbij kunnen zij zich laten ondersteunen door een familievertrouwenspersoon. Nieuw is dat deze rol van de familievertrouwenspersoon in de wet is vastgelegd. Ook nieuw is dat de instelling verplicht is om naasten ervan op de hoogte te brengen dat zij zich door een familievertrouwenspersoon kunnen laten ondersteunen.
Onderdelen Wvggz die relevant zijn voor de familievertrouwenspersoon
In de wet is het volgende omschreven: de familievertrouwenspersoon ondersteunt (ook bij klachtprocedures), adviseert, bemiddelt, signaleert misstanden en brengt jaarlijks verslag uit van zijn/haar bevindingen bij de instelling. De familievertrouwenspersoon is onafhankelijk, deskundig en heeft een geheimhoudingsplicht. Hieronder een overzicht van gebeurtenissen en onderwerpen waarbij de naasten worden betrokken en waarbij de familievertrouwenspersoon dus ondersteuning zal bieden.
Melding | Iedereen kan bij de gemeente melden dat er een noodzaak is voor geestelijke gezondheidszorg, maar vaak zullen dit familieleden of andere directe naasten van patiënten zijn. De Wvggz geeft aan de melding van naasten meer gewicht dan aan meldingen van anderen. Op een melding van naasten vraagt de gemeente namelijk altijd bij het Openbaar Ministerie aan om een zorgmachtiging voor te bereiden. Verwacht mag worden dat naasten voorafgaand aan een melding de steun van familievertrouwenspersonen kunnen gebruiken. Gemeenten overwegen bij het meldpunt informatie te geven over de hulp van de familievertrouwenspersonen. |
Crisismaatregel | De vertegenwoordiger van de patiënt wordt geïnformeerd over de beslissing tot een crisismaatregel. Die vertegenwoordiger zal vaak een familielid of andere naaste zijn. |
Zelfbindingsverklaring | De zelfbindingsverklaring vermeldt de naasten die voor de continuïteit van zorg belangrijk zijn. Met hen moet contact opgenomen worden als de omstandigheden zich voordoen die leiden tot verplichte zorg volgens de zelfbindingsverklaring. |
Voorbereiding en start zorgmachtiging | De vertegenwoordiger, veelal familie/naaste, krijgt bericht als een zorgmachtiging wordt voorbereid. |
Opstellen plan van aanpak, zorgkaart en zorgplan | De zorgaanbieder wijst de patiënt erop dat hij zich door familie of andere naasten kan laten helpen bij het opstellen van een zelfbindingsverklaring, een eigen plan van aanpak, zorgkaart en zorgplan. Familie/naasten kunnen hun zienswijzen voor het zorgplan overbrengen aan de zorgaanbieder. De vertegenwoordiger en andere naasten worden actief betrokken bij het opstellen, actualiseren en evalueren van het zorgplan. In al die gevallen kunnen familie/naasten behoefte hebben aan advies en informatie door een familievertrouwenspersoon. |
Uitvoering verplichte zorg | Het daadwerkelijk uitvoeren van verplichte zorg in het kader van een crisismachtiging of zorgmachtiging is een aparte beslissing. De vertegenwoordiger en naasten worden hierover geïnformeerd en gewezen op de mogelijkheid om een klacht in te dienen. |
Dossier | De belangrijke naasten worden vermeld in het dossier. |
Overplaatsing, tijdelijke onderbreking en beëindiging verplichte zorg | Naasten die voor de zorg en resocialisatie belangrijk zijn krijgen informatie over beëindiging van de verplichte zorg. |
Klacht | De vertegenwoordiger heeft klachtrecht. Er zijn 24 klachtgronden. Voorstelbaar is dat de klager/naaste, zich wil laten ondersteunen door de familievertrouwenspersoon. |
Signalering | De familievertrouwenspersoon heeft tot taak tekortkomingen in de structuur en de uitvoering van de zorg, voor zover deze afbreuk doen aan de rechten van de patiënt, te signaleren en aan de inspectie te melden. |